ΜποÏεί ακόμα και σήμεÏα να ακοÏγεται πεÏισσότεÏο ως ανÎκδοτο, αλλά ήδη από το 1974 ο Gelles διαπίστωσε ότι οι άντÏες σÏζυγοι Îπεφταν θÏματα βίας σχεδόν με την ίδια συχνότητα όσο και οι γυναίκες. Το 1994 στις ΗΠΑ 167 χιλιάδες άνδÏες κατήγγειλαν ότι είχαν δεχτεί σωματική βία από τις συντÏόφους τους και Ï€Î¿Î»Ï Ï€ÎµÏισσότεÏοι παÏαδÎχτηκαν ότι Îχουν βιώσει παÏόμοια πεÏιστατικά, αλλά δεν το ανÎφεÏαν πουθενά, για να μην γελοιοποιηθοÏν.
Το ίδιο επιβεβαιώθηκε τυχαία και από άλλες ÎÏευνες ( Tjaden & Thoennes, 2000) δεδομÎνου ότι Ï€Ïόθεσή τους ήταν να καταγÏάψουν τη γυναικεία κακοποίηση, επισημαίνει ο ΕυστÏάτιος Παπάνης, επίκουÏος Καθηγητής Κοινωνιολογίας Πανεπιστημίου Αιγαίου.
Έτσι, τα φειδωλά επίσημα στοιχεία καταλήγουν ότι τουλάχιστον το 12,4% των ανδÏών Îχει δεχτεί φυσική βία από την επίσημη ή Ï€Ïώην σÏζυγο, ενώ το 4,6% ότι Îχει Ï€Îσει θÏμα ακÏαίων συμπεÏιφοÏών από τη γυναίκα, στις οποίες συμπεÏιλαμβάνονται κλωτσιÎÏ‚, μπουνιÎÏ‚, δαγκώματα, χÏήση μαχαιÏÎ¹Î¿Ï Î® όπλου (Straus, 1980). Στις εÏωτηθείσες γυναίκες, οι πεÏισσότεÏες παÏαδÎχτηκαν ότι Ï€Î¿Î»Ï ÏƒÏ…Ï‡Î½Î¬ υπεÏβαίνουν τα εσκαμμÎνα κυÏίως με το Ï€Îταγμα αντικειμÎνων εναντίον του συντÏόφου τους με σκοπό να τον πληγώσουν.
Η οικογενειακή βία δεν μποÏεί να εÏμηνευτεί απλοϊκά με σεξιστικοÏÏ‚ ÏŒÏους, όπως επεχείÏησαν να το κάνουν οι γυναικείες οÏγανώσεις, αλλά είναι Îνα πολυσÏνθετο φαινόμενο. Το 1991 οι Follingstad et all απÎδειξαν ότι τα φαινόμενα ανδÏικής κακοποίησης δεν οφείλονταν σε αυτοάμυνα των γυναικών, αλλά είχαν όλα τα χαÏακτηÏιστικά κανονικής επίθεσης, που μποÏοÏσε να αποδοθεί στο θυμό, στην εκδίκηση, στην αδυναμία ÎκφÏασης των συναισθημάτων Ï€ÏοφοÏικά, στην άσκηση εξουσίας, στη ζήλια, στην Îλλειψη κατανόησης, στο άγχος και στη διεκδίκηση του ελÎγχου.
Το ανησυχητικό είναι ότι η χÏήση βίας εκ μÎÏους των γυναικών σχεδόν διπλασιάζεται από δεκαετία σε δεκαετία. ΈÏευνες σε νιόπαντÏα ζευγάÏια Îδειξαν ότι Ï€Ïιν από το γάμο το 44% των γυναικών είχαν ασκήσει βία, 18 μήνες μετά το γάμο το ποσοστό ανÎÏχεται σε 36% και 30 μήνες μετά το γάμο το 32% δήλωσε ότι εξακολουθεί να καταφεÏγει σε παÏόμοιες συμπεÏιφοÏÎÏ‚. ΠαÏάλληλα, βÏÎθηκε ότι ενώ οι άνδÏες Îτειναν να μαλακώνουν με το χÏόνο και τη συμβίωση, οι γυναίκες γίνονταν ολοÎνα και πιο επιθετικÎÏ‚. Ο O’ Leary (1989) διαπίστωσε ότι στο 41-57% των πεÏιπτώσεων αυτών, ο σÏζυγος που δεχόταν επίθεση κατÎφευγε σε βίαιη αυτοάμυνα, αλλά το υπόλοιπο 30- 40% δεχόταν τη βία παθητικά.
Καθώς αναλÏουμε την ενδο-οικογενειακή βία καταÏÏίπτεται πλÎον ο μÏθος του άνδÏα θÏτη και της γυναίκας θÏματος και τείνουμε να ομιλοÏμε για βίαια ζευγάÏια. Στο 58,5% των πεÏιπτώσεων αναφοÏάς βίας αυτή ήταν αμοιβαία, ενώ στο 41,5% η άσκησή της οφειλόταν εξίσου στη γυναίκα όσο και στον άνδÏα. Σε ÎÏευνα των Simonelli & Ingram (1998) σε φοιτητÎÏ‚ διαπιστώθηκε ότι ποσοστό 40% των ανδÏών είχε υποστεί βία από την κοπÎλα του και το 29% αναγκάστηκε να καταφÏγει σε νοσοκομείο. ΠαÏά το γεγονός ότι ο άνδÏας μποÏεί να ασκήσει μεγαλÏτεÏη μυϊκή δÏναμη ή να πεÏιοÏίσει αποτελεσματικότεÏα την επιτιθÎμενη σÏντÏοφό του, οι γυναίκες καταφεÏγουν σε πιο πεÏίπλοκες και καλÏτεÏα σχεδιασμÎνες μοÏφÎÏ‚ βίας, οι οποίες εξισώνουν τα ποσοστά. Αυτό επιβεβαιώνεται απόλυτα στις πεÏιπτώσεις ενδο-οικογενειακής βίας που καταλήγουν σε θάνατο ή σε σοβαÏÏŒ Ï„Ïαυματισμό.
Ταυτότητα Ελληνικής ΈÏευνας
’Με επίγνωση ότι η παÏοÏσα ÎÏευνα είναι από τις Ï€Ïώτες που ασχολοÏνται με το θÎμα της ανδÏικής κακοποίησης στην Ελλάδα και ότι αποτελεί θÎμα Ï„Î±Î¼Ï€Î¿Ï ÎºÎ±Î¹ για άνδÏες και για γυναίκες, ενώ τα αποτελÎσματα μποÏοÏν να λάβουν πολλÎÏ‚ εÏμηνείες, παÏουσιάζουμε τα κυÏιότεÏα ευÏήματα, που καταγÏάφουν πιλοτικά τη γενική τάση’, σημειώνει ο κ. Παπάνης. Η ÎÏευνα Ï€Ïαγματοποιήθηκε κατά το χÏονικό διάστημα 2006-2008.
Δείγμα: Στην ÎÏευνα συμμετείχαν 250 άνδÏες οι οποίοι εξετάστηκαν ξεχωÏιστά, 280 γυναίκες, που εξετάστηκαν ξεχωÏιστά και 142 Îγγαμα ζευγάÏια, που εξετάστηκαν σε κοινή συνÎντευξη. Από τους άνδÏες, οι 115 ήταν Îγγαμοι και οι 135 σε κάποια μοÏφή σχÎσης (αÏÏαβωνιασμÎνοι (14), σε συμβίωση (19), διαζευγμÎνοι (42), σε διάσταση (35) και σε απλή σχÎση (25) ). Από τις γυναίκες, οι 167 ήταν Îγγαμες και οι 113 σε κάποια μοÏφή σχÎσης (αÏÏαβωνιασμÎνες (18) , σε συμβίωση (11), διαζευγμÎνες (22), σε διάσταση (25) και σε απλή σχÎση (37). Το δείγμα Ï€ÏοεÏχόταν από αστικÎÏ‚ (37%), ημιαστικÎÏ‚ (46%) και αγÏοτικÎÏ‚ πεÏιοχÎÏ‚ (17%) της Ελλάδας, ενώ το εÏÏος της ηλικίας τους ήταν από 18-65 ετών. Οι εÏωτώμενοι συμπλήÏωσαν εÏωτηματολόγιο, ενώ τα ζευγάÏια που εξετάστηκαν από ÎºÎ¿Î¹Î½Î¿Ï Ï€ÎÏασαν και από ημιδομημÎνη συνÎντευξη.
Τα ποσοστά των ανδÏών που εξετάστηκαν χωÏιστά και ανÎφεÏαν ότι είχαν Ï€Îσει θÏματα φυσικής βίας χωÏίς οι ίδιοι να Îχουν Ï€Ïώτοι επιτεθεί (χαστοÏκι, κλωτσιά, γÏατζουνίσματα, Ï€Îταγμα αντικειμÎνων, Ï„Ïαυματισμός κλπ) από τις γυναίκες ήταν: ΠαντÏεμÎνοι 34,7%, σε συμβίωση 25,2%, διαζευγμÎνοι 37,6%, σε διάσταση 48,1%, αÏÏαβωνιασμÎνοι 8% και σε απλή σχÎση 23,5%. Τα ποσοστά των γυναικών που εξετάστηκαν ξεχωÏιστά και ανÎφεÏαν ότι άσκησαν φυσική βία, ενώ δεν βÏίσκονταν σε άμυνα ήταν: ΠαντÏεμÎνες 32%, σε συμβίωση 29,8%, διαζευγμÎνες 26,8%, σε διάσταση 36%, αÏÏαβωνιασμÎνες 3% και σε απλή σχÎση 26,4%.
Στα Îγγαμα ζευγάÏια οι άνδÏες ανÎφεÏαν ότι δÎχτηκαν επίθεση σε ποσοστό 31,5%, ενώ οι γυναίκες δήλωσαν ότι επιτÎθηκαν σε ποσοστό 38,4%.
Îα σημειωθεί ότι, όπως Îχουν αποδείξει οι Goldberg and Tomianovich (1984) και Smith (et al., 1992) οι άνδÏες – παÏά το κοινό στεÏεότυπο- υφίστανται εξίσου σοβαÏοÏÏ‚ Ï„ÏαυματισμοÏÏ‚ κατά την γυναικεία φυσική βία, όσο και οι γυναίκες. Στην ελληνική ÎÏευνα το 12,7% των ανδÏών που εξετάστηκε ξεχωÏιστά ανÎφεÏε ότι αναγκάστηκε να καταφÏγει σε νοσοκομείο για την πεÏιποίηση Ï„Ïαυμάτων που οφείλονταν σε γυναικεία επίθεση, ενώ το 23% των γυναικών ανÎφεÏε ότι σκοπός της επίθεσης που Îκανε ήταν ο σοβαÏός Ï„Ïαυματισμός ή η βλάβη του άντÏα.
Τα αντίστοιχα ποσοστά ψυχολογικής βίας, όπως δηλώθηκαν από τους άνδÏες που εξετάστηκαν ξεχωÏιστά, ήταν: ΠαντÏεμÎνοι 89,3%, σε συμβίωση 65,7%, διαζευγμÎνοι 93%, σε διάσταση 98%, αÏÏαβωνιασμÎνοι 27,7% και σε απλή σχÎση 54%. Οι γυναίκες φαίνεται να αναγνωÏίζουν καλÏτεÏα την φυσική παÏά την ψυχολογική βία, όταν την ασκοÏν. Έτσι από όσες εξετάστηκαν ξεχωÏιστά, οι παντÏεμÎνες ανÎφεÏαν ψυχολογική βία Ï€Ïος τον σÏντÏοφό τους σε ποσοστό 31,5%, οι αÏÏαβωνιασμÎνες 3%, όσες ήταν σε συμβίωση 26%, οι χωÏισμÎνες 35%, οι εν διαστάσει 38,5% και όσες ήταν σε απλή σχÎση 41%. ΤÎλος στα Îγγαμα ζευγάÏια που εξετάστηκαν μαζί, το ποσοστό ψυχολογικής βίας που αναφÎÏθηκε ήταν 78% εκ μÎÏους των ανδÏών και 52,6% εκ μÎÏους των γυναικών.
Ένα Ï€Î¿Î»Ï ÏƒÎ·Î¼Î±Î½Ï„Î¹ÎºÏŒ εÏÏημα είναι ότι η ψυχολογική κακοποίηση του άνδÏα πολλÎÏ‚ φοÏÎÏ‚ δεν ασκείται αποκλειστικά από τη σÏζυγο αλλά και από άλλα μÎλη της οικογÎνειας καταγωγής της. Έτσι από τους παντÏεμÎνους άνδÏες που εξετάστηκαν χωÏιστά το 76,8% δηλώνει ότι ψυχολογική βία δÎχτηκε και από τη μητÎÏα, τον πατÎÏα ή άλλο μÎλος της οικογÎνειας της συζÏγου, ενώ συμφωνεί με αυτό το 57% των γυναικών
Μία εÏώτηση της ÎÏευνας αφοÏοÏσε την ÎναÏξη και συνÎχιση της φυσικής ή ψυχολογικής βίας κατά τη διάÏκεια των τελευταίων Ï„Ïιών μηνών. Από τους άνδÏες που ανÎφεÏαν ότι ασκοÏσαν ψυχολογική ή και σωματική βία, το 38% θεώÏησε ότι αÏχικά ήταν υπαίτιο γι’ αυτήν, 35% κατηγόÏησε τη σÏντÏοφο και 27% απÎδωσε την ευθÏνη και στους δÏο. Οι γυναίκες που βίωσαν ενδοοικογενειακή βία, απÎδωσαν την ευθÏνη για την ÎναÏξη του Î´Î¹Î±Ï€Î»Î·ÎºÏ„Î¹ÏƒÎ¼Î¿Ï ÎºÎ±Ï„Î¬ 52% στις ίδιες, 30% στους συντÏόφους τους και 18% και στους δÏο.
Οι άνδÏες που Ï€Îφτουν θÏματα κακοποίησης από τη σÏντÏοφό τους βιώνουν θυμό (75%), συναισθηματική καταÏÏάκωση (40%), κατάθλιψη και ταπείνωση (35%), τάση για εκδίκηση (25%), αίσθημα ότι είναι ευάλωτοι (23%), και φόβο ή ντÏοπή (15%). Οι συνÎπειες είναι ακόμα πιο Îντονες στους νεαÏοÏÏ‚ άντÏες: η εμπειÏία μιας Ï€Ïώιμης βίαιης σχÎσης στιγματίζει τις μετÎπειτα αλληλεπιδÏάσεις τους με το ‘ασθενÎς’ φÏλο και τους καθιστά πιο ευάλωτους σε μελλοντικά καταθλιπτικά επεισόδια και στην εμφάνιση ψυχοσωματικών συμπτωμάτων.
Μάλιστα η επικινδυνότητα αυξάνεται ανάλογα με την Îνταση της βιωμÎνης βίας. Ο συνδυασμός των δÏο (φυσικής και ψυχολογικής) μποÏεί να αποτελÎσει Ï„ÏοχοπÎδη για την ομαλή κοινωνική και συναισθηματική ανάπτυξη του άνδÏα.
Ψυχολογική βία
Στην ψυχολογική βία που αντιμετωπίζουν οι διαζευγμÎνοι ή οι εν διαστάσει άνδÏες πεÏιλαμβάνεται και το σÏνδÏομο της γονικής αποξÎνωσης κατά το οποίο η γυναίκα στÏÎφει εναντίον του πατÎÏα το παιδί ή τα παιδιά τους. Στην ÎÏευνα ( Παπάνης Ε, Η αυτοεκτίμηση των παιδιών από χωÏισμÎνους γονείς) διεφάνη ότι αυτό είναι ιδιαίτεÏα συχνό στις ελληνικÎÏ‚ οικογÎνειες.
Τα στοιχεία της ÎÏευνας είναι συντÏιπτικά:
Η μητÎÏα αναλαμβάνει την κηδεμονία των παιδιών στο 87,1% των πεÏιπτώσεων (85,7% των αγοÏιών και 88,1% των κοÏιτσιών) Îναντι του 12,9% των πεÏιπτώσεων, όπου ο πατÎÏας είναι ο υπεÏθυνος κηδεμόνας των παιδιών (14,3% των αγοÏιών και 11,9% των κοÏιτσιών).
Το 38,1% των αγοÏιών σε σχÎση με το 68,3% των κοÏιτσιών διατηÏεί επαφή μόνο με τη μητÎÏα του μετά το διαζÏγιο. ΑντιθÎτως, το 11,9% των αγοÏιών και το 6,7% των κοÏιτσιών διατηÏεί επαφÎÏ‚ μόνο με τον πατÎÏα. Και με τους δÏο γονείς Îχει σχÎσεις το 47,6% των αγοÏιών και το 23,3% των κοÏιτσιών, ενώ μόνο το 2,4% των αγοÏιών και το 1,7% των κοÏιτσιών δεν διατηÏεί επαφÎÏ‚ με κανÎναν από τους δÏο γονείς. Η διαφοÏά αυτή στα ποσοστά είναι στατιστικώς σημαντική.
ΔιαφοÏοποιήσεις παÏουσιάζονται ανάμεσα στα δÏο φÏλα και όσον αφοÏά την απόδοση ευθυνών για το διαζÏγιο. ΣυγκεκÏιμÎνα, το 46,3% των αγοÏιών και το 66,7% των κοÏιτσιών θεωÏεί ότι υπεÏθυνος για το χωÏισμό είναι ο πατÎÏας. Τα ποσοστά αυτά μειώνονται σε 12,2% για τα αγόÏια και 11,7% για τα κοÏίτσια, όταν υπεÏθυνη για το χωÏισμό θεωÏείται μόνο η μητÎÏα. Το 41,5% των αγοÏιών και το 21,7% των κοÏιτσιών αποδίδουν την ευθÏνη και στους δÏο γονείς.
Στους αστικοÏÏ‚ χώÏους πεÏισσότεÏο υπεÏθυνος για το χωÏισμό θεωÏείται ο πατÎÏας, γεγονός που ισχÏει και για χωÏιά-μικÏÎÏ‚ πόλεις, σε μικÏότεÏο ποσοστό.
Το 61,1% των παιδιών ηλικίας 15-25 θεωÏοÏν υπεÏθυνο για το χωÏισμό τον πατÎÏα, το 11,1% τη μητÎÏα και το 27,8% και τους δÏο. Στην ηλικιακή ομάδα 26-36 ετών, το 22,2% θεωÏεί υπεÏθυνο τον πατÎÏα, το 22,2% τη μητÎÏα και το 55,6% και τους δÏο.
Ενώ μόλις το 28,9% των παιδιών ηλικίας 15-25 ετών διατηÏεί επαφή και με τους δÏο γονείς, στις ηλικίες 26-36 το ποσοστό αυτό αυξάνεται στο 88,9%. Η διαφοÏοποίηση αυτή είναι στατιστικώς σημαντική.
Οι πεÏισσότεÏες μελÎτες μÎχÏι Ï„ÏŽÏα Îχουν εσφαλμÎνα επικεντÏωθεί στις πεÏιπτώσεις που ο άνδÏας είναι αποκλειστικά θÏτης ή μόνο θÏμα. Η συνηθÎστεÏη όμως πεÏίπτωση είναι η εμφάνιση αμοιβαίας βίας στο ζευγάÏι και τότε η διαχωÏιστική γÏαμμή θÏτη και θÏματος είναι θολή. Οι Ïόλοι γίνονται συμπληÏωματικοί και φαίνεται ότι υπάÏχει Îνα άδηλο νοσηÏÏŒ συμβόλαιο Î¼ÎµÏ„Î±Î¾Ï Ï„Ï‰Î½ συντÏόφων.
Ψυχολογική Κακοποίηση
Η συναισθηματική ή ψυχολογική κακοποίηση των ανδÏών αναφÎÏεται σε συμπεÏιφοÏÎÏ‚ που Îχουν ως σκοπό να ταπεινώσουν, να εξευτελίσουν και να ντÏοπιάσουν τον άνδÏα, να τον κάνουν να νιώσει ανίκανος, άχÏηστος, Îνοχος και τελικά να του μειώσουν το αυτοσυναίσθημα. ΤÎτοιες συμπεÏιφοÏÎÏ‚ εκ μÎÏους των γυναικών είναι οι φωνÎÏ‚, η διαÏκής γκÏίνια, οι τσιÏίδες, οι Ï€ÏοσβολÎÏ‚, οι ειÏωνείες και ο σαÏκασμός, η γελοιοποίηση μπÏοστά σε άλλους, ο οικονομικός Îλεγχος, η αποκοπή του άνδÏα από συγγενείς και φίλους, η εσκεμμÎνη διακοπή της λεκτικής επικοινωνίας από τη σÏζυγο, η άσκηση ελÎγχου σε κάθε πτυχή της ζωής του άνδÏα, η διαÏκής αÏνητική κÏιτική κλπ. Σε πολλÎÏ‚ πεÏιπτώσεις η ψυχολογική κακοποίηση μποÏεί να συνυπάÏχει με τη φυσική.
Τα στοιχεία είναι συντÏιπτικά: Το μεγαλÏτεÏο ποσοστό των ανδÏών θα βιώσει σε κάποια στιγμή της ζωής του συναισθηματική βία από τη σÏντÏοφό του, αλλά σπάνια ή ποτΠδεν θα το αναφÎÏει στους φίλους και Ï€Î¿Î»Ï Ï€ÎµÏισσότεÏο στις αÏχÎÏ‚. Κι όμως οι συνÎπειÎÏ‚ της θα είναι καθοÏιστικÎÏ‚, δεδομÎνου ότι θα επηÏεαστεί αÏνητικά η αυτοεκτίμησή του, η εÏγασιακή του απόδοση, η κοινωνική του ζωή και η Ï€Ïοσωπική και πνευματική του εξÎλιξη.
Οι νεαÏοί άνδÏες διατÏÎχουν Ï€Îντε φοÏÎÏ‚ μεγαλÏτεÏο κίνδυνο να υποστοÏν ψυχολογική κακοποίηση σε σÏγκÏιση με τους μεγαλυτÎÏους και κÏίσιμες φάσεις της ζωής του ζευγαÏÎ¹Î¿Ï (πχ. Συνταξιοδότηση, αλλαγή επαγγÎλματος, απώλεια δουλειάς, χαμηλό εισόδημα, υπεÏωÏίες, γÎννηση παιδιών) θα επιτείνουν το φαινόμενο. Έχει πλÎον διαπιστωθεί ότι οι γυναίκες που βιώνουν οι ίδιες Îντονες κοινωνικÎÏ‚ και διαπÏοσωπικÎÏ‚ συγκÏοÏσεις, διαθÎτουν μεταιχμιακή Ï€Ïοσωπικότητα, καταναλώνουν υπεÏβολικÎÏ‚ ποσότητες αλκοόλ, πάσχουν από κατάθλιψη ή κυκλοθυμίες Îχουν μεγαλÏτεÏες πιθανότητες να ασκήσουν ψυχολογική κακοποίηση στους συντÏόφους τους. Η συμπεÏιφοÏά αυτή, κατά κανόνα, αντανακλά δικÎÏ‚ τους εσωτεÏικÎÏ‚ συγκÏοÏσεις, παιδικά Ï„ÏαÏματα ή ανασφάλειες.
Φωνάζουν στους άντÏες τους θεωÏώντας τους υπεÏθυνους για οτιδήποτε αÏνητικό συμβαίνει, αντί να παÏαδεχτοÏν το Ï€Ïόβλημά τους, Îχουν μη ÏεαλιστικÎÏ‚ Ï€Ïοσδοκίες και απαιτήσεις από αυτοÏÏ‚, τους θεωÏοÏν Îνοχους για τα δικά τους συναισθήματα και τους κατηγοÏοÏν ότι αυτοί δεν κάνουν κάτι για να τα αλλάξουν. ΔιαβλÎπουν κακή Ï€Ïόθεση σε κάθε τους ενÎÏγεια και φÏοντίζουν να τους μειώνουν σε κάθε πεÏίσταση. Συχνά ενδÏονται την εικόνα του θÏματος και πολλÎÏ‚ φοÏÎÏ‚ κεÏδίζουν την υποστήÏιξη φίλων που δεν γνωÏίζουν ποια ακÏιβώς είναι η αλήθεια.
Το ανδÏικό στεÏεότυπο, που θÎλει τον άνδÏα ισχυÏÏŒ, σίγουÏο, ανεξάÏτητο, αυτάÏκη πλήττεται και αυτό Ï€Ïοκαλεί Îντονα συναισθήματα στον κακοποιημÎνο σÏντÏοφο, ο οποίος, εάν το αναφÎÏει, θα αντιμετωπίσει σκεπτικισμό, Îκπληξη και ειÏωνεία. Η εσωτεÏίκευση του γεγονότος, όμως, θα Ï€ÏοκαλÎσει συναισθηματική ανισοÏÏοπία και θα καταÏÏακώσει το αυτοσυναίσθημα του άντÏα, που αισθάνεται εγκλωβισμÎνος σε μια κατάσταση που διαÏκώς επιδεινώνεται. Πολλά θÏματα ψυχολογικής κακοποίησης δήλωσαν ότι η γελοιοποίηση μπÏοστά σε φίλους Ï€ÏοκαλοÏσε πιο οδυνηÏά συναισθήματα ακόμα και από τη φυσική βία εκ μÎÏους των γυναικών.
Η ποÏεία της ψυχολογικής κακοποίησης μεÏικÎÏ‚ φοÏÎÏ‚ ακολουθεί συγκεκÏιμÎνη ποÏεία: ΑÏχικά η γυναίκα είναι εκνευÏισμÎνη για κάποια αιτία που δεν αποκαλÏπτει στο σÏντÏοφό της. Ο άνδÏας διαπιστώνει τη δυσθυμία της και φοβοÏμενος ÎκÏηξη Î¸Ï…Î¼Î¿Ï Î±Ïχίζει να τη Ïωτά τι Îχει, υποψιαζόμενος ότι κάτι Îχει κάνει που την ενόχλησε. Η γυναίκα θÎλει να του μιλήσει, ώστε να αισθανθεί λιγότεÏη μοναξιά. ΑÏχικά αποδίδει τη σÏγκÏουση στον άνδÏα και αυτός σε αντίδÏαση απομονώνεται συναισθηματικά και επιχειÏεί να της εξηγήσει με λογικά πλÎον επιχειÏήματα. Η γυναίκα τότε, που πεÏιμÎνει συναισθηματική υποστήÏιξη, νιώθει αγνοημÎνη, βιώνει Îλλειψη συναισθηματικής στήÏιξης, δεν κατανοεί κανÎνα από τα λογικά του επιχειÏήματα ή διαστÏεβλώνει συναισθηματικά το λογικό μήνυμά τους, οÏγίζεται εναντίον ενός άντÏα που δεν διαβλÎπει κάποιο σημαντικό Ï€Ïόβλημα, που για εκείνη είναι βασικό. Η γυναίκα οÏγίζεται και αÏχίζει να αποδίδει σε αυτόν τις αιτίες όλων των Ï€Ïοβλημάτων στη σχÎση τους. ΑναÏωτιÎται εάν ο άντÏας της Îχει καθόλου συναισθήματα ή γιατί δεν της τα αποκαλÏπτει. Τελικά επιτίθεται σε αυτόν, τον χαÏακτηÏίζει ψεÏτη και εμπλÎκει στο λόγο της και Ï€Ïόσωπα του ÏƒÏ…Î³Î³ÎµÎ½Î¹ÎºÎ¿Ï Î® Ï†Î¹Î»Î¹ÎºÎ¿Ï Ï„Î¿Ï… πεÏιβάλλοντος. Τον αποκαλεί ανίκανο και άχÏηστο. Απομονώνεται στο δωμάτιό της και καταφεÏγει σε ψυχολογικό πόλεμο.
Η κατάσταση αυτή μποÏεί να κÏατήσει για εβδομάδες και να καταλήξει στην πλήÏη απαξίωση του άνδÏα. Ο σÏντÏοφος τότε ενοχοποιεί τον εαυτό του, νιώθει ανίκανος να την καταλάβει και απομακÏÏνεται ακόμα πεÏισσότεÏο. Ο κίνδυνος για ψυχολογική βία αυξάνεται όταν μπÏοστά στο σκηνικό βÏίσκονται παιδιά, στα οποία η γυναίκα κοινοποιεί πόσο φαÏλος είναι ο πατÎÏας τους. Αυτό ολοκληÏώνει τη συναισθηματική συντÏιβή του άνδÏα. Σε κάποια στιγμή ο άνδÏας φτάνει στα ÏŒÏιά του, σπάει κάτι, χτυπά τη γÏοθιά του στο Ï„ÏαπÎζι, για να της δείξει ότι αυτό είναι το τελευταίο που μποÏεί να δεχτεί, ότι και αυτός είναι εξοÏγισμÎνος. Επιτυγχάνει, όμως, το ακÏιβώς αντίθετο. Τόσο καιÏÏŒ δεν της Îδειχνε τα συναισθήματά του. ΠοτΠδεν της Îδωσε να καταλάβει ότι μποÏεί να ελÎγξει την κατάσταση. Πάντα υποχωÏοÏσε ή αντιδÏοÏσε παθητικά στην ποικιλία ψυχολογικής βία, που του εξασκοÏσε. ΆÏα ο θυμός του είναι εÏκολα διαχειÏίσιμος. Αντί να καταλάβει ότι η κατάσταση Îχει βγει εκτός ελÎγχου, τον Ï€Ïοκαλεί λÎγοντάς του ‘ Τι θα κάνεις, θα με χτυπήσεις. Κάντο και θα σε καταστÏÎψω οικονομικά. Δεν θα δεις ποτΠξανά τα παιδιά σου.’
Ο άνδÏας αποχωÏεί και αυτό την εξοÏγίζει ακόμα πεÏισσότεÏο. Ο κÏκλος της ψυχολογικής βίας Îχει διαιωνιστεί, αλλά αυτό ήταν εκείνο που η ίδια επεδίωκε υποσυνείδητα.
Το εÏώτημα που γεννάται είναι γιατί οι σÏντÏοφοι επιλÎγουν να μείνουν με κάποιον που τους κακοποιεί σωματικά ή συναισθηματικά. Για τις γυναίκες η βιβλιογÏαφία αναφÎÏει ποικίλους κοινωνικοÏÏ‚ ή πολιτισμικοÏÏ‚ Ïόλους, συναισθηματική εξάÏτηση από το σÏντÏοφο και φόβο ότι θα εκδικηθεί τον ενδεχόμενο χωÏισμό. Για τους άνδÏες, οι οποίοι συνήθως Îχουν και τα οικονομικά μÎσα να χωÏίσουν και ο κοινωνικός στιγματισμός δεν είναι τόσο Îντονος, ο κυÏιότεÏος λόγος είναι η δÎσμευση που συνεπάγεται ο γάμος. ΜποÏεί να ακοÏγεται πεÏίεÏγο, αλλά δεν είναι συνήθως ο άντÏας αυτός που επιλÎγει να χωÏίσει, αλλά οι γυναίκες. ΤαυτόχÏονα, η νομοθεσία είναι απόλυτα άδικη εις βάÏος των ανδÏών. Ο άνδÏας θα αναγκαστεί να αλλάξει Ï„Ïόπο ζωής, θα βλÎπει τα παιδιά του υπό εξευτελιστικÎÏ‚ και οÏιοθετημÎνες συνθήκες, τα οικονομικά του θα επιδεινωθοÏν. Ο γονεικός τους Ïόλος επισκιάζεται εσφαλμÎνα από αυτόν της μητÏότητας, οι επιπτώσεις ενός διαζυγίου επιβαÏÏνουν πεÏισσότεÏο τους άνδÏες και η βίωση του χωÏÎ¹ÏƒÎ¼Î¿Ï ÎµÎ¯Î½Î±Î¹ Ï€Î¿Î»Ï ÎµÎ½Ï„Î¿Î½ÏŒÏ„ÎµÏη. Σε πανελλήνια ÎÏευνα (Παπάνης 2004) βÏÎθηκε ότι οι χωÏισμÎνες γυναίκες είχαν Ï€Î¿Î»Ï Ï…ÏˆÎ·Î»ÏŒÏ„ÎµÏα ποσοστά αυτοεκτίμησης σε σÏγκÏιση με τους διαζευγμÎνους άντÏες, οι οποίοι καθηλώνονταν για πολλά χÏόνια στην Ï„Ïαυματική φάση του χωÏισμοÏ.
ΤÎλος, τα κοινωνικά στεÏεότυπα του ‘ισχυÏοÏ’ φÏλου θα αναγκάσουν τον κακοποιημÎνο άνδÏα να υποστεί το σαÏκασμό, τα πειÏάγματα και τη γελοιοποίηση, αν διανοηθεί να καταγγείλει το γεγονός.
‘Είναι καιÏός η κοινωνία μας να απαγκιστÏωθεί από τα στεÏεότυπα όσον αφοÏά τα δÏο φÏλα και να επαναπÏοσδιοÏίσει το Ïόλο τους με πιο οÏθολογικά κÏιτήÏια και λιγότεÏες υστεÏικÎÏ‚ φωνÎς’, καταλήγει ο κ. Παπάνης.
Πηγη:iatronet.gr